مدلسازی مساله تخصیص ظرفیت متغیر به مشتربان در مدیریت درامد

شروع بحث آزاد سازی قیمتی در صنعت هواپیمایی امریکا، مدیران شرکت های بزرگ هواپیمایی را برآن داشت تا از تکنیک های کارا برای افزایش درآمد حاصل از فروش ظرفیت استفاده نمایند. مدیریت درآمد رویکردی است که برای اولین بار در صنعت هواپیمایی ایالت متحده بکار گرفته شد و پس از افزایش چشمگیر در درآمد و پیاده سازی موفق این رویکرد در این صنعت، سایر صنایع خصوصی نظیر هتلداری را برآن داشت تا از آن برای بهبود درآمد و متعاقبا سوددهی صنعت مورد نظرشان استفاده نمایند. یکی از حوزه هایی که طی سالهای اخیر از دیدگاه مدیریت درآمد مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است، صنعت حمل و نقل محموله است که ویژگی بارز آن وجود محدودیت ظرفیت در دو بعد حجم و وزن، و البته استفاده متغیر از ظرفیت در هر دوبعد، در فرآیند تخصیص ظرفیت به مشتریان است. هدف از انجام این تحقیق مطالعه مساله حداکثرسازی درآمد با فرض بهره برداری متغیر از ظرفیت دوبعدی در شرایط وجود تقاضای انعطاف پذیر است که منظور از تقاضای انعطاف پذیر تقاضا برای یک کلاس از خدمات است که نسبت به نوع منبع تخصیص یافته به آن حساسیت نداشته و از دیدگاه مشتری بعنوان محصول درجه دوم محسوب می شود. بدین ترتیب، ارائه خدمات انعطاف پذیر، به سیستم فرصت زمانبندی و تخصیص بهتر ظرفیت را در شرایط عدم قطعیت بالای تقاضا می دهد. در این تحقیق سه مساله شامل 1- مساله کنترل و تخصیص ظرفیت در شرایط بهره برداری متغیر از ظرفیت، 2- مساله کنترل ظرفیت حمل و نقل محموله با وجود تقاضای انعطاف پذیر و 3- مساله کنترل ظرفیت حمل و نقل محموله با وجود تقاضای انعطاف پذیر با لحاظ کردن رزرواسیون مضاغف مورد بررسی قرار می گیرد. برای مسائل ذکر شده، مدلسازی ریاضی و روش های حل دقیق و ابتکاری و فراابتکاری ارائه می شود. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان می دهد که اگر چه مدل برنامه ریزی پویا جواب بهینه را بدست می آورد ولی زمان حل این روش به گونه ایست که استفاده از آن را برای مسائل دنیای واقعی غیرممکن می سازد. از میان روش های ابتکاری ارائه شده در این تحقیق، روشقیمت پیشنهادی نسبت به بقیه دارای عملکرد بهتری از لحاظ مقدار درآمد حاصل نسبت به مقدار دقیق حاصل از برنامه ریزی پویا بوده است. با اینحال نتایج حاصل از پیاده سازی تکنیک فراابتکاری استراتژی تکاملی گروهی نشان می دهد که این روش از روش های ابتکاری پیشنهادی در این تحقیق برای مساله 2 دارای عملکرد به مراتب بهتری است. در انتها نیز نتایج آزمایشات شبیه سازی نشان می دهد که اتخاذ استراتژی رزرو مضاعف در مساله کنترل ظرفیت سبب افزایش درآمد خواهد شد.